اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری به عنوان هر یکی از راه های فوق العاده اعتراض به احکام قطعی صادره از شعب دیوان عدالت ادرای محسوب می گردد.

سوألات مربوط به بحث ترتیب اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری بر حسب فراوانی به شرح زیر می باشند :

۱- موارد اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری چیست ؟

۲- شرایط درخواست اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری کدامند ؟

۳- دادخواست اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری در چه شعبه ای رسیدگی می شود ؟

۴- مراحل اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری کدامند ؟

۵- کدام یک از آرای دیوان عدالت اداری قابل اعاده دادرسی هستند ؟

در زیر به سوألات بالا پاسخ می دهیم :

کدام یک از آرای دیوان عدالت اداری قابل اعاده دادرسی هستند ؟

بر اساس ماده ۹۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری می توان گفت تنها احکام قطعی شعب بدوی و تجدید نظر مشمول این موضوع قرار می گیرند.

منظور از حکم ، رأیی است که طی آن شعبه دیوان وارد رسیدگی به ماهیت و اصل موضوع شده است.

توضیحی بر موضوع : انتخاب وکیل برای شکایت در دیوان عدالت اداری

در حالی که در رأیی که به صورت قرار صادر می شود ، شعبه دیوان به ماهیت دعوی رسیدگی نمی کند.

تکیه بر اصدار رأی از شعب دیوان عدالت اداری نیز به این منظور است که آرای هیأت های عمومی و تخصصی دیوان عدالت اداری را از این موضوع مستثنی نماییم.

البته در مورد آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری متذکر می گردد در صورتی که این آراء از سوی رییس قوه قضاییه، خلاف موازین شرع تشخیص داده شوند ، هیأت عمومی با توجه به نظر رئیس قوه قضاییه در این آراء تجدیدنظر مینماید.

منظور از قطعی بودن آن است که یا رأی از شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری صادره شده باشد و یا اینکه رای شعبه بدوی دیوان به جهت عدم ثبت اعتراض در مهلت قانونی ، قطعیت یافته باشد.

موارد اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری کدامند؟

موارد اعاده دادرسی نسبت به احکام قطعی شعب دیوان عدالت اداری به قرارزیر هستند :

۱- حکم صادره خارج از موضوع شکایت صادر شده باشد.

۲- در مفاد حکم تضاد وجود داشته باشد.

۳- حکم فراتر ( بیشتر ) از خواسته صادر شده باشد.

۴- حکم مورد اعتراض با حکم دیگری که از همان شعبه یا شعبه دیگری صادر شده ،متعارض باشد و موجب قانونی برای توجیه این تعارض وجود نداشته باشد.

 ۵- بعد از صدور حکم اسنادی و مدارکی به دست آید که دلالت بر، برحق بودن متقاضی اعاده دادرسی نماید.

البته این اسناد نباید در جریان دادرسی در اختیار او باشد.

۶- حکم مورد درخواست اعاده دادرسی بر اساس اسنادی صادر شده باشد که پس از صدور آن ، جعلیت یا بی اعتباری آنها بر اساس حکم مراجع صالح قانونی ثابت شده باشد.

شرایط اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری چیست ؟

شرایط اصلی اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری به قرار زیر است :

۱- دادخواست اعاده دادرسی باید در مهلت قانونی تقدیم گردد

مهلت اعاده دادرسی ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی مورد درخواست اعاده دادرسی است.

البته اگر به استناد تعارض مفاد دو حکم ، به دست آمدن مدرک جدید و یا مشخص شدن جعلی بودن یا بی اعتباری اسنادی که حکم مورد اعاده دادرسی به استناد آنها صادر شده؛ درخواست اعاده دادرسی شود،مهلت اعاده دادرسی در این موارد ظرف ۲۰ روز از تاریخ زمان حصول سبب اعاده دادرسی است.

بیشتر بدانید : شرایط اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری به استناد رای دادگاه چیست؟

از طرفی در اعاده دادرسی تنها طرفین پرونده، وکیل ، قائم مقام و یا نماینده قانونی آنها می تواند دادخواست اعداه دادرسی را مطرح نماید.

به دادخواست اعاده دارسی در دیوان عدالت اداری می بایست برابر هزینه دادخواست تجدیدنظر  تمبر دادرسی ابطال گردد.

ضمناً حکمی که بعد از رسیدگی به دادخواست اعاده دادرسی صادر می شود قابل اعاده دادرسی مجدد از همان جهت نخواهد بود.

مرجع رسیدگی به اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری چیست؟

دادخواست اعاده دادرسی در شعبه ای که رأی حکم قطعی مورد اعاده دادرسی را صار نموده است ، رسیدگی می شود.

این شعبه ممکن است از شعب بدوی دیوان عدالت اداری باشد و یا اینکه از شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری.

اگر رأی شعبه بدوی در شعبه تجدید نظر تأیید گردد و نسبت به این رأی درخواست اعاده دادرسی شود. رسیدگی به موضوع در صلاحیت شعبه تجدیدنظر است که رأی بدوی تأیید نموده است.

مراحل اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری چیست؟

با توجه به آنچه گفته شد، شخصی که متقاضی اعاده دادرسی است بایستی بررسی نماید که کدام یک از موارد اعاده دادرسی نسبت به پرونده او موجود است.

در فرض وجود یکی از موارد اعاده دادرسی به استناد آن بند، درخواست اعاده دادرسی را مطرح نماید.

نکته دیگر طرح دادخواست اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری در فرجه قانونی است.چون طرح دادخواست خارج از مهلت قانونی موجبی است برای صدور رای رد در دعوی اعاده دادرسی.

پیشنهاد مطالعه: ترتیب شکایت از شهرداری در دیوان عدالت اداری

اگر شعبه ذیصلاح برای رسیدگی به دادخواست اعاده دادرسی ،شعبه بدوی باشد،رای این شعبه در  مرحله تجدیدنظر نیز قابل شکایت است.

اما اگر شعبه رسیدگی کننده به دادخواست اعاده دادرسی از شعب تجدیدنظر باشد،رای این شعبه که در نتیجه رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی صادر می شود، قطعی و غیرقابل اعتراض است.

نویسنده :مسعود فریدنی

وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

تلفن تماس: ۰۹۱۲۳۹۷۸۱۱۷