دعوی الزام به تمکین زوجه که بعضاً از آن به عنوان دادخواست عدم تمکین زوجه یاد می شود از جمله دعاوی مهم خانوادگی است که در قالب دادخواست الزام به تمکین زوجه مطرح می گردد.

هر چند اصطلاح دادخواست عدم تمکین زوجه بین مردم رایج می باشد ولی به نظر می رسد عنوان دقیق تر دعوی تمکین ، الزام به تمکین باشد زیرا عدم تمکین ، بیانگر حالت نشوز ( نافرمانی و اطاعت نکردن ) زوجه است.

در حالی که برای خواهان دعوی تمکین زوجه یعنی مرد، صدور حکم قضایی مبنی بر الزام و اجبار زوجه به تمکین از او مهم است.

بیشتر بدانید : دعاوی خانوادگی و دادگاه خانواده

برای طرح دادخواست الزام به تمکین زوجه قاعدتاً بایستی نافرمانی زوجه چه در مورد تمکین خاص ( اجازه ارتباط جنسی مرد با او ) و چه در مورد تمکین عام ( تکالیف عام زوجه در زندگی مشترک ) اثبات گردد.

مقاله مرتبط : تمکین نکردن زن از مرد و آثار آن

به طور معمول برای اثبات عدم تمکین زوجه ، ادعای ترک منزل مشترک توسط زوجه مطرح می گردد.

اما باید دانست ممکن است زن در منزل مشترک باشد و ترک منزل ننموده ولی در حالت نشوز ( عدم تمکین ، نافرمانی ) باشد.

برای نمونه از کمک و همکاری در زمینه تربیت بچه ها و امور منزل خودداری نماید.

و یا اجازه ارتباط زناشویی و جنسی را به همسر خود ندهد.

اثبات ترک منزل که به طور معمل نسبت به سایر موارد عدم تمکین آسان تر است.

باید دانست که چنانچه زن دارای عذر موجهی برای عدم تمکین ( تمکین نکردن ) باشد ، محکومیت او به تمکین فاقد وجاهت قانونی است.

موارد زیر از جمله مصادیق عذر موجه برای عدم تمکین زن از مرد می باشند :

۱- عدم امنیت جانی زن بواسطه ضرب و جرح های زوج

۲- عدم امنیت آبرویی مثلاً بواسطه معاشرت مرد با افراد عیاش و هرزه

۳- ابتلای زوج به امراض مقاربتی مانند ایدز

۴- خواسته های نامشروع مرد برای ارتباط زن با افراد نامحرم

بدون شک موارد معذور بودن زن ، منحصر به موارد بالا نیست و هر موضوعی که امنیت جانی و شرافتی زن را با خطر مواجه نماید،می تواند مصداق معذوریت از تمکین باشد.

 ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی در این ارتباط اشعار می دارد (( اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می تواند مسکن علیحده اختیار کند.

و در صورت ثبوت مظنه مزبور محکمه حکم بازداشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده شوهر خواهد بود. ))

ملاحظه می گردد در چنین مواردی نفقه زن نیز قابل مطالبه است چون از ناحیه او قصوری رخ نداده است.

ترتیب طرح دعوی الزام به تمکین زوجه

معمولاً در مواردی که زن مبادرت به ترک منزل می نماید. از سوی زوج یا وکیل اظهارنامه ای مبنی بر دعوت به تمکین و بازداشت به منزل مشترک ، تنظیم و به آدرس زوجه ارسال می گردد.

در صورت ابلاغ و عدم بازگشت زوجه ، دادخواست الزام به تمکین زوجه در دادگاه صلاحیتدار مطرح می گردد.

در اینجا مرد بایستی دعوی را در دادگاه خانواده محل اقامت زوجه مطرح نماید.

مثلاً زن و شوهری که در تهران زندگی می نمایند و زوجه منزل مشترک را ترک و به منزل پدری در کرج عزیمت نموده است.

 در اینجا مرد بایستی دعوی الزام به تمکین را در دادگاه خانواده کرج مطرح نماید.

در حالی که زن می تواند در محل اقامت خود نیز طرح دعوی نماید.

نمونه دادخواست الزام به تمکین زوجه

خواهان : نام مرد و مشخصات او

خوانده : نام و مشخصات زوجه

خواسته : الزام به تمکین زوجه و بازگشت وی به منزل مشترک

دلایل و ضمائم : تصاویر شناسنامه ، نکاحنامه و اظهارنامه ارسالی و استشهادیه و سند مالکیت ( یا اجاره نامه ) محل سکونت

بیشتر بدانید: نمونه اظهارنامه تمکین زوجه

شرح دادخواست الزام به تمکین زوجه

ریاست محترم دادگاه …..

با سلام احتراماً به استحضار می رساند به موجب تصویر عقدنامه تقدیمی خوانده دعوی همسر دائمی و رسمی بنده است.

متأسفانه مشارالیه از تاریخ … تاکنون بدون هیچ گونه دلیل موجهی مبادرت به ترک منزل و مراجعه به منزل پدری نموده است.

علی رغم ارسال اظهارنامه دعوت به تمکین و وساطت اقوام و آشنایان و به شهادت گواهانی که حاضر به ادای گواهی هستند و بدون ارائه دلیل قانونی و شرعی همچنان در حالت عدم تمکین قرار دارد.

با عنایت به این مراتب و چون مستفاد از مواد ۱۱۰۵ و ۱۱۰۲ قانون مدنی تمکین از تکالیف عام زوجه می باشد و بر حسب ماده ۱۱۱۴ همان قانون زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند ، ساکن گردد.

نهایتاً رسیدگی به دعوی و محکومیت زوجه را به تمکین و بازگشت به منزل مشترک واقع در … استدعا دارم.

البته متن دادخواست بالا راجع به عدم تمکینی است که به اتکای ترک منزل ناموجه زوجه تنظیم شده است.

بهتر است در هر مورد از خدمات وکیل دعاوی و امور خانوادگی استفاده می شود.

نویسنده : مسعود فریدنی

وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

تلفن تماس : ۰۹۱۲۳۹۷۸۱۱۷