فرق قرار رد دعوا و عدم استماع و معنی و موارد صدور آنها موضوع یکی از نظریات مشمورتی اداره حقوقی قوه قضاییه به شماره ۷/۱۴۰۰/۱۷۹  مورخ  ۱۴۰۰/۰۴/۰۶ بوده که در زیر درج می گردد:

نظریه مشورتی در مورد فرق قرار رد دعوا و عدم استماع دعوا

استعلام :

با توجه به این که بین آثار قرار رد دعوا و قرار عدم استماع تفاوتی نیست و صدور هر یک از این قرارها به جای یکدیگر لطمه ای به حقوق اصحاب دعوا وارد نمی کند و هیچ کدام نیز از اعتبار امر قضاوت شده برخوردار نیستند و از طرفی موارد صدور قرار عدم استماع دعوا در قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ تصریح ماده ۲ قانون یادشده نیز به صدور قرار عدم استماع دعوا تکلیف نکرده ؛ بلکه صرف به تکلیف دادگاه بر احراز مواردی همچون لزوم داشتن سمت و ذی نغع بودن خواهان ( مذکور در بندهای ۵ و ۱۰ ماده ۸۴ با ضمانت اجرای موضوع ماده ۸۹ این قانون دایر بر رد دعوا ) و قانونی بودن دعوا تصریح دارد ، پرسش این است که آیا در موارد ایرادات احتمالی خارج از موارد مذکور در ماده ۸۴ قانون یادشده می توان با استناد به ماده ۲ همین قانون به جای قرار عدم استماع دعوا ، قرار رد دعوا صادر کرد ؟

پاسخ :

در مواردی از قبیل ماده ۸۹ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ که مقنن تصریح به صدور قرار رد دعوا نموده است ، دادگاه مکلف است برابر قانون ، قرار رد دعوا صادر کند ؛ اما در دیگر موارد که دعوا قابل استماع نیست ، صرف نظر از این که بین آثار قرار رد دعوا و قرار عدم استماع دعوا تفاوتی نیست ، صدور هر یک از این دو قرار توسط دادگاه بلامانع است .

این مطلب در خصوص فرق قرار رد دعوا و عدم استماع دعوا و موارد صدور آنها توسط مسعود فریدنی (وکیل پایه یک دادگستری) تدوین گردیده است.