اعسار از پرداخت مهریه از جمله دعاوی غیر مالی است که با توجه به طرح چشمگیر دعوی موسوم به مطالبه مهریه در سال های اخیر بویژه در تهران و شهرهای بزرگ ، از سوی مردان مطرح می گردد.

 

دعوای اعسار از پرداخت مهریه ، معمولاً در فرضی که مرد ناتوان از پرداخت مهریه است ، منتهی به صدور رأی تقسیط مهریه می گردد.

تقسیط مهریه یعنی پرداخت مهریه به اقساط ، با توجه به توانایی مالی مرد و هزینه های زندگانی او و خانواده اش و میزان درآمد ماهیانه او انجام می گیرد.

در تعیین اقساط مهریه باید میزان درآمد مدیون ( مرد ) و معیشت ضروری او مراعات گردد به گونه ای که او قادر به پرداخت اقساط مهریه باشد.

حتی بعد از صدور حکم بر اعسار و تقسیط مهریه  ممکن است از ناحیه هر یک از زوجین دادخواستی مبنی بر تعدیل اقساط مهریه در دادگاه خانواده مطرح شود.

تذکر : در دعاوی خانواده از خدمات وکیل با تجربه در دعاوی خانوادگی استفاده نمایید.

تعدیل اقساط مهریه از جانب مرد معمولاً بدین عنوان مطرح می گردد که سطح درآمد او کاهش یافته و در عوض هزینه ها افزایش است و یا اینکه اساساً بیکار شده است.

درخواست تعدیل اقساط مهریه ( یعنی عادلانه کردن اقساط مهریه با توجه به وضعیت مالی مدیون ) از ناحیه زن نیز بدین اتکا و استدلال مطرح می گردد که سطح درآمد ماهیانه مرد افزایش یافته است و قادر به پرداخت اقساط سنگین تر می باشد.

همانطور که بیان شد دعوی اعسار از پرداخت مهریه از جمله دعاوی غیر مالی است و این نکته باعث کاستن از فشار مالی هزینه های سنگین دادرسی دعاوی مالی بر خواهان دعوی اعسار می گردد.

در ماده ۱۴ قانون نحوه اجرای محکومیت مالی مصوب ۱۳۹۴ آمده است « دعوی اعسار غیر مالی است و در مرحله بدوی و تجدید نظر خارج از نوبت رسیدگی می شود. »

با توجه به توضیحات اجمالی بالا طی چند بند به نکات مهم دعاوی اعسار از پرداخت مهریه ، تقسیط مهریه و دعوی تقابل اعسار از پرداخت مهریه می پردازیم :

۱- نمونه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه بعد از صدور حکم مهریه

 

در اینجا فرض بر این است که مردی در طرح دعوی مطالبه مهریه از ناحیه همسرش به پرداخت یکجای تعداد ۵۰۰ عدد سکه تمام بهار آزادی محکوم شده است. زوجین دارای دو فرزند مستحق نفقه ( فاقد درآمد ) و درآمد ماهیانه مرد حداقل حقوق کارگر مصوب وزارت کار ، رفاه و تأمین اجتماعی و از طرفی تنها دارایی مرد یکواحد آپارتمان ۶۰ متری است.

بدون شک چنین مردی قادر به پرداخت یکجای مهریه نیست و چه بسا پرداخت اقساطی مهریه نیز برای او ممکن نباشد.

در اینجا خواهان ( یعنی مرد محکوم به پرداخت مهریه ) قبل از تنظیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه ، استشهادیه ای تنظیم می نماید که مفاد آن حاکی از شهادت شهود مبنی بر آن است که محکوم علیه ( مرد محکوم شده به پرداخت مهریه ) توان پرداخت مهریه را نداشته و هیچ مالی غیر از مستثنیات دین که شامل یکباب آپارتمان و اثاثیه منزل است ، ندارد.

شهود بایستی مشخصات ، اقامتگاه و منشأ آشنایی و اطلاع خود از اوضاع مالی مرد محکوم شده را بیان دارند.

همچنین به این موضوع تصریح نمایند که با مدیون به مدتی که بتوان از وضعیت معیشت و مالی او کسب اطلاع نمایند ، معاشرت داشته اند.

 هر چند امضای دو نفر ذیل استشهادیه کفایت می نماید. ولی پیشنهاد می گردد امضای حداقل سه نفر در ذیل استشهادیه اخذ گردد.

بهتر است شهود از افراد ضعیف النفسی که ممکن است هر لحظه رأی و نظر آنها تغییر نماید ، انتخاب نشوند.

و اما نمونه متن دادخواست اعسار

خواهان : در این قسمت مشخصات مرد محکوم شده درج می گردد

خوانده : مشخصات زوجه و اقامتگاه او

خواسته : صدور حکم بر اعسار از پرداخت مهریه موضوع دادنامه شماره         صادره از شعبه       

دادگاه خانواده تهران در پرونده کلاسه

دلایل و منضمات دادخواست : تـصاویر کارت ملی خواهان ، دادنـامه شماره             صـادره از شعبـه   

          دادگاه خانواده تهران ، استشهادیه کتبی شهود ، فیش حقوقی ، سند مالکیت آپارتمان ،شناسنامه فرزندان و درخواست استماع شهادت شهود.

شرح دادخواست اعسار از پرداخت مهریه

ریاست محترم دادگاه تهران

با سلام احتراماً اینجانب           به عرض می رساند  به موجب دادنامه تقدیمی حکم بر محکومیت بنده به پرداخت یکجای تعداد ۵۰۰ عدد سکه طلای تمام بهار آزادی به نفع همسرم ( خوانده دعوی ) صادر شده است.

با توجه به فیش حقوقی تقدیمی و اینکه دارای دو فرزند نیازمند نفقه می باشم و تنها دارایی بنده یکباب آپارتمان ارزان قیمت و کوچک است که با توجه به عائله مند بودن و متراژ پایین آن جزو مستثنیات دین می باشد و از طرفی به شهادت گواهان  فاقد هرگونه مالی جز مستثنیات دین می باشم و حتی در حال حاضر نیز به سختی گذران معیشت می نمایم.

النهایه مستنداً به مواد ۱۰ و ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴ رسیدگی به دعوی و صدور حکم بر اعسار از پرداخت مهریه موضوع دادنامه تقدیمی را استدعا دارم.

مطلب مرتبط: اعتراض به توقیف مستثنیات دین

۲- دادخواست اعسار از پرداخت مهریه به عنوان دعوی متقابل

دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را می توان در قالب دعوی تقابل ( یعنی در پاسخ به دعوی مطالبه مهریه و قبل از صدور حکم بر پرداخت مهریه ) نیز مطرح نمود.

تعیین اینکه مرد دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را در قالب دعوی تقابل مطرح نماید یا اینکه بعد از محکومیت به پرداخت مهریه ، مبادرت به طرح دعوی مستقل اعسار از پرداخت مهریه نماید ، با توجه به شرایط خواهان و وضعیت او صورت می پذیرد.

نمونه متن دعوی تقابل اعسار از پرداخت مهریه

خواهان : مشخصات مردی که دعوی مطالبه مهریه علیه او مطرح شده است.

خوانده : مشخصات خانمی که دعوی مطالبه مهریه را مطرح نموده است.

خواسته : دعوی تقابل در قبال پرونده کلاسه       شعبه      دادگاه خانواده تهران و درخواست صدور حکم بر اعسار از پرداخت مهریه به شرح متن

دلایل و منضمات دادخواست : تصویر دادخواست و ابلاغیه وقت رسیدگی دعوی اصلی ، استشهادیه کتبی شهود ، استماع شهادت شهود ، اجاره نامه و فیش حقوقی و استناد به محتویات پرونده کلاسه      

نمونه متن دعوی تقابل اعسار از پرداخت مهریه

ریاست محترم دادگاه تهران

با سلام احتراماً اینجانب         به استحضار می رساند خوانده دعوی طی پرونده             شعبه          

دادگاه خانواده تهران ، دعوی مطالبه تعداد ۵۰۰ عدد سکه طلای تمام بهار آزادی را مطرح نموده است.

در حالی که بنده به شرح مدارک تقدیمی و گواهی شهود غیر از حقوق ماهیانه ناچیز کارگری / کارمندی و آپارتمان کوچک محل سکونت خود و زن و فرزندانم فاقد هرگونه مالی می باشم.

با توجه به این مراتب وچون توان پرداخت مهریه مورد مطالبه و اساساً شرایط پرداخت آن را ندارم ، مستنداً به مواد ۱۰و ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و نیز ماده ۲۴ قانون آیین دادرسی مدنی رسیدگی به دعوی و صدور حکم بر اعسار از پرداخت مهریه موضوع پرونده استنادی را استدعا دارم.

۳- زمان طرح دعوی اعسار از پرداخت مهریه

ملاحظه گردید که طرح دعوی اعسار از پرداخت مهریه ، قبل و بعد از صدور حکم بر پرداخت مهریه امکان پذیر است.

هر چند معمولاً برخی مردان برای اطاله رسیدگی و مستأصل نمودن زن ، دعوی اعسار از پرداخت مهریه را پس از صدور حکم و چه بسا در مرحله اجرای احکام ، مطرح می نمایند ، ولی در مواردی طرح دعوی تقابل در قبال دادخواست اعسار از پرداخت مهریه به نفع مدیون ( مرد ) می باشد.

۴- نوع تصمیم دادگاه در قبال دادخواست اعسار از پرداخت مهریه

مهمترین موضوعی که دادگاه رسیدگی کننده به دعوی اعسار از پرداخت مهریه برای صدور حکم درباره خواسته مدیون یا محکوم علیه بدان توجه می نماید ، میزان بضاعت و توانایی مالی مرد می باشد.

از نظر قانونی صدور حکم بر اعسار مطلق مرد ( یعنی اینکه به جهت ناتوانی مالی مرد هیچ پیش قسط یا اقساطی برای پرداخت مهریه تعیین نگردد ) مانعی ندارد.

اما عملاً تمایل غالب دادگاه ها به صدور حکم اعسار و سپس تقسیط مهریه است یعنی درست است که مرد توان پرداخت یکجای مثلاً ۵۰۰ سکه طلا را ندارد با این حال از دید دادگاه پرداخت اقساطی این مقدار مهریه را برای او ممکن است.

پس تصمیم دادگاه، یا صدور حکم بر اعسار مطلق است یا صدور حکم بر تقسیط مهریه

همانطور که بیان شد تعدیل اقساط مهریه تعیین شده چه در جهت افزایش و چه در جهت کاهش اقساط حسب مورد از ناحیه زن یا مرد میسر می باشد .

در هر حال مهریه از جمله حقوق مالی زن بر شوهر است و مانند سایر مطالبات اصل بر پرداخت فوری آن است و طرح دعوی اعسار از پرداخت مهریه و درخواست تقسیط مهریه از ناحیه مرد ، بیانگر موضع ضعیف حقوقی مرد در قبال حق زن بر مهریه است.

پیشنهاد بازدید: مقاله در مورد اعسار و مهلت عادله

در مورد مسائل حقوقی مختلف حول محور مهریه ، اعسار از پرداخت مهریه و تقسیط آن ، دادخواست تعدیل اقساط مهریه ، دعوی تقابل در قبال دادخواست مطالبه مهریه ، شرایط پرداخت مهریه و نحوه وصول مهریه از اموال متوفی و نیز گرفتن مهریه از سهم الارث شوهر ، می توانید با وکیل مشورت و در لزوم و توافق در مورد شرایط وکالت و امور مالی ، مبادرت به تنظیم وکالت نمایید.

نویسنده : مسعود فریدنی

وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در تهران

تلفن تماس : ۰۹۱۲۳۹۷۸۱۱۷