ناباروری زوج به مدت طولانی، از موجبات تحقق عسر و حرج برای زوجه و طلاق می‌باشد.

خلاصه جریان پرونده
در تاریخ ۱۸/۲/۱۳۹۲ خانم م.ح. به استناد تصاویر سند ازدواج شماره ۶۸۲۸ ـ ۱۷/۱۱/۱۳۶۹ دفتر ازدواج شماره . . . حوزه ثبتی تهران و شناسنامه دادخواستی به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش به‌طرفیت آقای م.م. تقدیم و توضیح می‌دهد حسب سند ازدواج در تاریخ (۲۰/۱۱/۱۳۶۹) با خوانده ازدواج نمودم به علت سوء رفتار و رابطه نامشروع زوج و عدم پرداخت نفقه با تقدیم دادخواست تقاضای رسیدگی می‌شود شعبه ۲۶۹ دادگاه خانواده تهران به موضوع رسیدگی و در تاریخ ۲۰/۳/۱۳۹۲ با حضور خواهان و در غیاب خوانده تشکیل جلسه می‌دهد خواهان اظهار می‌دارد شوهرم عقیم است و بچه‌دار نمی‌شود و ما یک فرزند دختر از شیرخوارگاه آمنه آوردیم و اسم او را ر. گذاشتیم و برای او شناسنامه گرفتیم مدت ۲۳ سال بچه‌دار نشدم در عسر و حرج هستم از مهریه‌ام تعداد سی عدد سکه بهار آزادی را بذل می‌کنم و برای الباقی و سایر حقوق مالی بعداً اقدام خواهم کرد و طبق شروط ضمن عقد نکاح تقاضای رسیدگی را دارم دادگاه قرار ارجاع امر به داوری را صادر می‌کند و دادگاه حسب تقاضای زوجه در تاریخ ۱۵/۴/۱۳۹۲ برای طرفین داور تعیین می‌کند داوران زوجین در تاریخ‌های ۲۲/۴/۱۳۹۲ و ۲۶/۴/۱۳۹۲ نظرات خود را به دادگاه تقدیم می‌کنند دادگاه با توجه به اظهارات زوجه مبنی بر بچه‌دار نشدن زوج نامبرده را برای معرفی به پزشکی قانونی دعوت به حضور می‌نماید آقایان ف.الف. و م.ر. وکلای پایه‌یک دادگستری با تقدیم وکالت‌نامه خود را وکیل زوجه معرفی می‌نمایند آقای م.م. طی لایحه مورخ ۲۶/۴/۱۳۹۲ دفاع می‌کند با مراجعه به دکتر و انجام عمل لقاح زنم نتوانست بچه را در رحم خود نگه دارد دادگاه پایان رسیدگی را اعلام و طی رأی شماره ۱۰۶۲ ـ ۲۷/۷/۱۳۹۲ با شرح دعوای خواهان و احراز رابطه زوجیت و نظرات داوران و اینکه زوجین با سپری شدن مدت مدیدی از ازدواج بچه‌دار نشده‌اند و زوج برای معاینه پزشکی دعوت‌شده ولی باوجود ابلاغ اخطاریه برای انجام معاینه پزشکی در دادگاه حضور نیافته و به پزشکی قانونی مراجعه نکرده و با توجه به اظهارات زوجه خود قرینه بر صحت ادعای زوجه می‌باشد لذا دعوای خواهان را وارد دانسته و با احراز عسر و حرج زوجه به استناد ماده ۱۱۳۰ اصلاحی قانون مدنی حکم به‌اجبار زوج به طلاق زوجه را صادرواعلام می‌دارد و توضیح می‌دهد زوجین حسب مندرجات پرونده فرزندی ندارند و زوجه تعداد سی عدد سکه بهار آزادی از مهریه خود را به شوهرش بذل نموده و طلاق از نوع بائن می‌باشد چنانچه زوج برای ثبت واقعه طلاق در دفتر رسمی طلاق حاضر نشود سردفتر (طلاق) به نمایندگی از این دادگاه وفق مقررات و موازین قانونی و شرعی نسبت به اجرای صیغه طلاق اقدام خواهد نمود پس از ابلاغ رأی زوج نسبت به آن تجدیدنظرخواهی می‌کند و طی لایحه پیوست و با ضمیمه نمودن گواهی مورخ ۲۱/۸/۱۳۹۲ پزشکی قانونی تقاضای رسیدگی می‌نماید مفاد گواهی پزشکی این است ((‌حسب گزارش متخصص ارولوژی آقای م.م. عقیم نیست تعداد اسپرم‌ها کمتر از حد طبیعی است و احتمال باروری به‌طور طبیعی بسیار ضعیف است استفاده از روش‌های پیشرفته پزشکی می‌تواند مثمر ثمر باشد))‌ شعبه ۲۴ دادگاه تجدیدنظر استان تهران به موضوع رسیدگی و طی رأی شماره ۱۵۷۳ ـ ۲۵/۹/۱۳۹۲ استدلال می‌کند زوجین پس از بیست‌وسه سال زندگی مشترک بچه‌دار نشده‌اند هرچند طبق نظریه پزشکی قانونی زوج به‌طورکلی عقیم نیست اما با توجه به طول مدت زندگی مشترک و بچه‌دار نشدن زوجه خود قرینه‌ای است که زوج دارای اختلال جنسی می‌باشد لذا این دادگاه با اصلاح رأی دادگاه نخستین مبنی بر نوع طلاق خلع با بذل سی عدد سکه بهار آزادی رأی صادره را به استناد ماده ۳۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۷۹ نتیجتاً تأیید می‌نماید رأی در تاریخ ۸/۱۰/۱۳۹۲ به زوج ابلاغ و نامبرده در تاریخ ۱۴/۱۰/۱۳۹۲ نسبت به آن فرجام‌خواهی می‌نماید که پرونده پس از تبادل لوایح به دیوان عالی کشور ارسال و برای رسیدگی به این شعبه ارجاع می‌گردد.
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای قدرت اله طیبی عضو ممیّز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد:

رای دیوان
اعتراض فرجام‌خواه با توجه به مندرجات پرونده و رسیدگی‌های به‌عمل‌آمده وارد نیست و رأی دادگاه بنا به جهات و دلایل منعکس در آن و رعایت تشریفات دادرسی و وضعیت زوج در مورد ناباروری به‌طور طبیعی، مخالف قانون نمی‌باشد فلذا به استناد ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۷۹ رأی فرجام‌خواسته ابرام و پرونده اعاده می‌گردد النهایه به استناد مادتین ۲۶ و ۳۳ قانون حمایت خانواده مصوب ۱/۱۲/۱۳۹۱ مجلس شورای اسلامی اعتبار حکم طلاق را شش ماه پس از ابلاغ رأی دیوان عالی کشور می‌باشد.
رئیس شعبه ۱۲ دیوان عالی کشور